Rowery publiczne - nie we wszystkich polskich miastach przetrwały

Przykładem miasta, w którym system rowerów miejskich nie funkcjonuje, jest Poznań. System Poznańskiego Roweru Miejskiego (PRM) uruchomiono w 2012 roku. Po kilku latach funkcjonowania – jak wskazywał magistrat - rower stał się popularnym, codziennym środkiem dojazdu do pracy, domu, na zakupy. Rozbudowywano także infrastrukturę rowerową w mieście. PRM zakończył działalność wraz z końcem listopada 2022 roku. Magistrat informował wówczas, że "Poznań ma najwyższy w Polsce zmierzony udział podróży rowerem". Wskazywał równocześnie, że od kilku lat systematycznie spadało zainteresowanie rowerem miejskim, bo spora część mieszkańców przesiadła się na swoje prywatne rowery.

Kraków, który jako pierwsze miasto w Polsce w 2008 r. wprowadził system roweru miejskiego, od kilku lat nie posiada klasycznej usługi tego typu składającej się z tradycyjnych jednośladów rozlokowanych w stacjach bazowych. Dysponuje za to dwoma alternatywnymi rozwiązaniami: bezpłatną wypożyczalnią rowerów elektrycznych Park-e-Bike oraz długoterminową wypożyczalnią rowerów LajkBike oferującą zarówno jednoślady klasyczne, jak i elektryczne. LajkBike umożliwia wynajem sprzętu na okres od miesiąca do sześciu miesięcy. Zapisało się do niej ponad 3,5 tys. użytkowników.

Kolejny rok z rzędu z roweru publicznego nie skorzystają rzeszowianie. Rzeszów ma 219 km tras rowerowych i pasów dla jednośladów. Jako jedno z pierwszych miast wprowadził system rowerów publicznych - w 2010 roku. Od 2023 roku ratusz nie ogłasza przetargu i nie podpisuje umowy z żadnym z operatorów na uruchomienie wypożyczalni jednośladów. "Kolejne lata pokazywały, że miejska wypożyczalnia nie cieszyła się dużym zainteresowaniem. Nie dlatego, że w Rzeszowie ludzie nie jeżdżą na rowerach, ale na rynku pojawiły się firmy, które oprócz rowerów miały hulajnogi i skutery" – powiedział Artur Gernand z kancelarii prezydenta Rzeszowa.

W Bydgoszczy w ostatnich latach coraz mniej osób korzysta z rowerów miejskich, ale spada też liczba dostępnych rowerów. System wypożyczeń funkcjonuje jako Bydgoski Rower Aglomeracyjny od 2015 r., a okres wypożyczania jednośladów trwa do początku marca do końca października. W zeszłym roku z 380 dostępnych rowerów skorzystano 29,6 tys. razy, czyli o połowę mniej niż w 2015 r.

Sam rower jako środek transportu - według rzecznika stołecznego Zarządu Dróg Miejskich Jakuba Dybalskiego - z roku na rok zyskuje coraz istotniejszy status wśród sposobów poruszania się po mieście. Rzecznik ZDM zauważył, że w różnych miastach w Polsce rowery miejskie z tymi zmianami radziły sobie odmiennie, czasem przetrwały, czasem nie.

W Warszawie od kilkunastu lat funkcjonuje warszawski system Veturilo. Według przypuszczeń urzędników, przez ten czas korzystanie z publicznych jednośladów skłoniło wielu użytkowników do zakupu własnego roweru. "Inni wciąż chętnie używają Veturilo do tego, by podjechać do przystanku, czy przejechać kilometr lub dwa. Póki system się przydaje, nie będziemy go zmieniać. Co najwyżej rozwijać technologicznie, jak to miało miejsce kilka lat temu" - powiedział Dybalski.

Nie wszędzie zainteresowanie rowerami miejskimi maleje. Dużym i popularnym systemem może pochwalić się Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, która w 2024 roku uruchomiła Metrorower. To system rowerów miejskich, który składa się z 7000 jednośladów oraz 924 stacji wypożyczeń w 31 z 41 miast metropolii. Według danych GZM w ciągu pierwszego roku nowe rowery miejskie wypożyczono ponad milion razy. Jedną z nowości w porównaniu do poprzednich sieci rowerowych, które działały w poszczególnych miastach metropolii, jest to, że rowerów nie trzeba wpinać do stojaków na stacjach. Jest też funkcja postoju. Rowery można także rezerwować.

Jedna z większych sieci mieści się w stolicy Dolnego Śląska. We Wrocławiu flota rowerów miejskich liczy 2,4 tys. jednośladów, które stacjonują w 230 stacjach. Wrocławski Rower Miejski działa od 2011 r., a od 2019 r. rowery można wypożyczać przez cały rok. „W sezonie zimowym, czyli od grudnia do końca lutego rowery miejskie były wypożyczane we Wrocławiu ponad 130 tysięcy razy. Użytkownicy w tym okresie korzystali z nich w sumie przez 2 810 880 minut, co jest odpowiednikiem ponad 5 lat” - podkreśliła Urszula Jagielnicka z Biura Zrównoważonej Mobilności UM Wrocławia.

W Łodzi z jednośladów można korzystać w ramach Łódzkiego Roweru Publicznego, którego tegoroczny sezon ruszył od kwietnia. To drugi rok systemu łódzkiej komunikacji rowerowej w nowej odsłonie. W ubiegłym użytkownicy miejskich rowerów przejechali na nich łącznie ponad milion kilometrów. W tym sezonie sieć stacji w całym mieście, w których można zostawić i wypożyczyć rower, rozrosła się do 150 miejsc, o 30 więcej niż przed rokiem. Dodatkowo jest też 14 wirtualnych stref, w których również można zostawić i wypożyczyć rower. Podobnie, jak przed rokiem pierwsze 20 minut, a dla posiadaczy biletu miesięcznego na komunikację miejską 30 minut, wypożyczenia jest darmowe.

W Białymstoku i pięciu gminach ościennych trwa 12. sezon systemu rowerów miejskich BiKeR. Rowery można wypożyczać do 31 października. W granicach Białegostoku użytkownicy mają do dyspozycji 550 rowerów na 55 stacjach. Oprócz standardowych rowerów to także tandemy, z fotelikami do przewożenia dzieci i rowerki dziecięce. Miasto podkreśla, że rower cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem użytkowników, zarejestrowanych jest ponad 85 tys. osób (w ubiegłym sezonie dołączyło ponad 9 tys. nowych użytkowników). To ostatni rok trzyletniej umowy z operatorem systemu, czyli firmą Nextbike; miasto zapowiada, że na kolejne sezony firma ma zostać wybrana w przetargu.

Na Pomorzu działa sieć bezobsługowych wypożyczalni rowerów miejskich Mevo. Obecnie obejmuje on 16 gmin. Poza Gdańskiem, Gdynią i Sopotem to także m.in. Rumia, Puck i Władysławowo. We flocie Mevo są rowery klasyczne i ze wspomaganiem elektrycznym. Operatorem systemu jest hiszpańska firma City Bike Global. Od momentu uruchomienia Mevo w listopadzie 2023 roku w systemie zarejestrowało się ponad 400 tys. użytkowników, którzy przejechali wspólnie prawie 11 mln km. Od 1 marca na pomorskie ścieżki miała wyjechać pełna flota Mevo. Nie było to jednak możliwe przez pożar, który wybuchł w lutym. Hiszpański przedsiębiorca ma uzupełnić flotę do 1 sierpnia.

Rower miejski działa także na Pomorzu Zachodnim. W Szczecinie są obecnie 123 stacje, rowerów ok. 800, a łączna liczba wypożyczeń po 10 latach działalności sięgnęła 3,5 miliona. Rekordowy okazał się rok 2016, kiedy odnotowano 565 tys. wypożyczeń. W ostatnich latach popularność roweru miejskiego w Szczecinie jest mniejsza. W 2024 r. zarejestrowano 174 tys. wypożyczeń. W czerwcu 2022 r. BikeS wyjechał poza granice miasta Szczecin, cztery strefy postoju uruchomiono w Mierzynie, Wołczkowie i Bezrzeczu. Również w Koszalinie od 2018 roku działa rower miejski. Od 1 marca do 30 listopada mieszkańcy mogą korzystać ze 170 rowerów.

Rower miejski popularnością cieszy się wśród lublinian. Kolejny sezon Lubelskiego Roweru Miejskiego rozpoczął się pierwszego dnia wiosny. Do dyspozycji mieszkańców Lublina jest 625 rowerów, w tym 15 dziecięcych i 10 elektrycznych, rozlokowanych na 131 stacjach. System powiązany jest z komunikacją miejską poprzez integrację z Lubelską Kartą Miejską (LKM) i systemem biletu elektronicznego LUBIKA. Liczba użytkowników systemu wynosi około 33 tys. osób.

Kielecki Rower Miejski obejmuje 57 stacji rozmieszczonych w całym mieście. Użytkownicy mają do dyspozycji 300 rowerów - 255 tradycyjnych, 30 elektrycznych, 5 tandemów i 10 elektrycznych rowerów cargo. Rowerem miejskim można się wybrać na przejażdżkę poza Kielce, ale trzeba go zwrócić na stację w strefie funkcjonowania KRM. W 2024 roku jednoślady były wypożyczane ponad 100 tys. razy i przejechano nimi 326 tys. kilometrów. W woj. świętokrzyskim miejskie wypożyczalnie rowerów działają również w Starachowicach, Skarżysku-Kamiennej i Pińczowie.
PAP/red.