Wody Polskie zamawiają prace i ekspertyzy dot. zbiornika Racibórz Dolny i polderu Buków

Choć suma opadów, która spadła w regionie i wokół niego we wrześniu ub. roku w ciągu kilka dni była bardzo duża, skutki powodzi na Odrze udało się zminimalizować dzięki zbiornikom retencyjnym. Racibórz i położone poniżej miasta uchronił przed zalaniem oddany przed kilkoma laty zbiornik Racibórz Dolny.

Jak wynika z informacji gliwickiego RZGW, zaraz po spiętrzeniu powodziowym we wrześniu ub. roku, a następnie ocenie stanu technicznego tego obiektu, przystąpiono do inwentaryzacji szkód, jakie wyrządziła wysoka woda.

Stwierdzono, że żadna z odnotowanych usterek nie ma charakteru krytycznego, co oznacza, że zbiornik pozostaje gotowy do pracy. Analizując wnioski z września ub. roku Wody Polskie zdecydowały jednak o podjęciu działań naprawczych i zleceniu ekspertyz, które ocenią kondycję zbiornika i m.in. odpowiedzą na pytania dotyczące funkcjonowania drenażu jego zapór.

Ponadto zostanie sporządzona dokumentacja uzupełniająca do instrukcji eksploatacji zbiornika w zakresie przepływu przez budowlę przelewowo-spustową. Wody Polskie ogłosiły przetargi na wykonanie poszczególnych zadań.

Postępowanie zbiorcze nosi nazwę: "Udrożnienie wybranych koryt cieków oraz przywrócenie funkcjonalności urządzeń wodnych w ramach usuwania skutków powodzi z 2024r. Etap I – Wykonanie robót na zbiorniku Racibórz Dolny i Polder z podziałem na części".

Obejmuje ono m.in. uszczelnienie powierzchni betonowych na ścianach maszynowni budowli przelewowo-spustowej, naprawę połączenia kołnierzowego w pompie nr 4 na przepompowni Lubomia czy wykonanie i zamontowanie nowych łat wodowskazowych na jazie wpustowo-spustowym polderu Buków oraz przy przepompowni Roszków.

Kolejne prace w tym przetargu, to: naprawa asfaltowej drogi przejazdowej zapory lewobrzeżnej zbiornika Racibórz Dolny, zabudowa wyrwy i wyboju w rejonie przelewu stałego polderu Buków, zabudowa wyrwy między Odrą a stawem Srebrniok na lewym brzegu Odry i naprawa drogi serwisowej od strony odwodnej zapory prawobrzeżnej zbiornika Racibórz Dolny.

Ponadto Wody Polskie zamawiają: remont przepustu drogowego w czaszy polderu Buków, zabudowę wyrwy między wyrobiskami z wykonaniem przepustu na polderze Buków, naprawę drabin z koszem zabezpieczającym oraz zamknięć wnęk remontowych na filarach budowli przelewowo-spustowej zbiornika Racibórz Dolny, a także przegląd i naprawę jego automatycznych systemów pomiarowych.

Gliwicki RZGW przypomina, że w okresach piętrzenia wód powodziowych ze zbiornikiem Racibórz Dolny współpracuje położony powyżej polder Buków. Przyjmując wezbrane wody Odry w pierwszej kolejności, również i on wymaga korekty i naprawy powstałych w czasie powodzi usterek. Dlatego postępowanie zbiorcze obejmuje oba obiekty.

Równolegle Wody Polskie w Gliwicach rozpoczęły przetarg na wykonawców dwóch ekspertyz oraz dokumentacji uzupełniającej instrukcję eksploatacji zbiornika. Pierwsza ekspertyza ma ustalić przyczynę wysięku wody z drenażu w rowie opaskowym na zaporze czołowej zbiornika Racibórz Dolny, druga - przyczynę pojawienia się wody na jezdni asfaltowej na zaporze lewobrzeżnej.

Wszystkie te zadania zostaną sfinansowane z rezerwy celowej budżetu państwa.

Gliwicki RZGW akcentuje przy tym, że przewidziane do naprawy i usunięcia usterki po pracy zbiornika w trybie powodziowym są normalnym następstwem piętrzenia wody w czaszy polderu.

Podobny zakres napraw przewidziano po pierwszym napełnieniu zbiornika w październiku 2020 r., kiedy obiekt przyjął ok. 55 mln m sześc. wody, wypełniając się w ok. 30 proc. We wrześniu ub. roku zbiornik zapełnił się w 80 proc., gromadząc 148 mln m sześć. wody i piętrząc na wysokości zapory czołowej słup wody o wysokości blisko siedmiu metrów.

Wody Polskie zastrzegają, że część najpilniejszych prac, związanych z usuwaniem skutków powodzi, wykonano już w ub. roku. Wówczas m.in. zabudowano powstałe wyrwy w rowach, odprowadzających wodę z przepustów grawitacyjnych, naprawiono uszkodzone barierki ochronne i ogrodzenia, udrożniono rozdział wód rzeki Psiny, naprawiono uszkodzone kraty na przepustach grawitacyjnych, naprawiono uszkodzenia dna i skarp rowu tworkowskiego.

Zaraz po powodzi wykonano prace porządkowe i sprzątnięto śmieci, naniesione przez wodę do czaszy zbiornika.

Gliwicki RZGW zaznaczył też, że zapewniając stałą gotowość zbiornika Racibórz Dolny i polderu Buków do pracy w trybie powodziowego piętrzenia wód, prowadzi bieżące kontrole stanu technicznego i prace serwisowe, konserwacyjne zapewniające niezawodność wszystkich urządzeń.

Zbiornik i polder przechodzą kontrole roczne i pięcioletnie stanu technicznego, kontrole doraźne bezpiecznego użytkowania po przejściu wezbrania oraz pomiary sieci reperów, czyli trwale stabilizowanych znaków geodezyjnych osnowy wysokościowej (w zakresie IMGW – Centrum Technicznej Kontroli Zapór).

Cyklicznie realizowane są pomiary szczelinomierzy, poziomu wody w zewnętrznej sieci piezometrycznej, okalającej zbiornik i polder, a także pomiary i kalibracja czujników sieci piezometrycznej w podłożu i korpusie zapór zbiornika. Wykonywane są też pomiary batymetryczne w rejonie budowli.

Prowadzone są przeglądy i kontrola działania wszystkich urządzeń wbudowanych w zapory, w tym okresowe ruchy zasuwami, kontrole drożności przepustów oraz sprawności klap zwrotnych, sprawdzenia działania stacji pomp, agregatów prądotwórczych, przeglądy elementów podwodnych budowli itp.

Suchy zbiornik Racibórz Dolny zakończył pracę w trybie piętrzenia powodziowego 29 września. Od 15 września do zbiornika trafiały wody wezbraniowe z Odry, co zminimalizowało skutki powodzi dla mieszkańców województw: śląskiego, opolskiego i dolnośląskiego.(PAP)