Nowa aplikacja dla farmaceutów ma pomóc w prawidłowym stosowaniu leków

W przesłanym przez uczelnię w środę komunikacie napisano, że LekRaport to intuicyjna i łatwa w obsłudze aplikacja webowa przeznaczona dla farmaceutów. Narzędzie powstało w ramach wdrożeniowego projektu naukowego „Analiza kognitywnych usług farmaceutycznych, w tym przeglądu lekowego, prowadzonego na podstawie autorskiego narzędzia badawczego”, którym kieruje dr Artur Owczarek, adiunkt w Katedrze i Zakładzie Technologii Postaci Leku Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

— Chcemy rozwinąć i usprawnić współpracę farmaceuty z pacjentem, która od lat funkcjonuje w wielu krajach i przynosi bardzo dobre efekty. Dodatkowo naszym zadaniem, zgodnie z obowiązującymi przepisami, jest czuwanie nad prawidłowym przebiegiem indywidualnej farmakoterapii oraz realizacja przeglądów lekowych, a aplikacja w tym pomoże — powiedział cytowany w komunikacie dr Artur Owczarek.

Wyjaśnił, że dane zebrane dzięki LekRaportowi pozwolą ocenić trendy oraz potrzeby zarówno farmaceutów, jak i pacjentów, co pozwoli uczelni medycznej wspierać rozwój szeroko rozumianej opieki farmaceutycznej jako specjalistycznej usługi kognitywnej.

— Usługi, która polega na tym, że farmaceuta obserwuje pacjenta, stan jego zdrowia oraz doradza mu w kwestiach profilaktyki — dodał.

Narzędzie LekRaport zostało zaprezentowane i wyróżnione w maju 2024 r. podczas spotkania Europejskiej Federacji Nauk Farmaceutycznych (European Federation for Pharmaceutical Sciences – EUFEPS) na Węgrzech. Daje ono możliwość przeprowadzania wywiadów z pacjentami oraz gromadzenia w jednym miejscu danych na temat stanu ich zdrowia, stylu życia, stosowanych leków i produktów zdrowotnych (np. suplementów) oraz respektowania zaleceń farmaceutycznych, a także informacji o wykonywanych w aptece szczepieniach czy badaniach.

Podsumowanie każdej wizyty wraz z zaleceniami dotyczącymi przyjmowania medykamentów można wydrukować. Chory w każdej chwili będzie miał do niego dostęp oraz będzie mógł udostępnić je swojemu lekarzowi.

— Każdy z takich wywiadów jest ustrukturyzowany, czyli farmaceuta będzie pracował na schemacie, który pozwoli na przykład na sprawną identyfikację problemów lekowych. Aplikacja daje też możliwość rejestracji, opisania i przekierowania informacji o działaniu niepożądanym do systemu monitorowania zagrożeń, prowadzonego przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych — napisano w komunikacie.

— To bardzo ważne, bo w porównaniu z Francją, Hiszpanią, Włochami, Niemcami czy Wielką Brytanią, intensywność zgłaszania tych samych leków jest w naszym kraju o wiele niższa — ocenił dr Owczarek.

Wspomniane problemy lekowe to z kolei m.in. interakcje między lekami, które wpływają na skuteczność i bezpieczeństwo leczenia, niewłaściwe dawki czy pora stosowania leków albo ich forma, która nie odpowiada pacjentowi.

— Wszystko to ma ogromny wpływ na zjawisko adherence, a więc przestrzeganie zaleceń terapeutycznych i prawidłowe stosowanie leków. Badania naukowe wskazują, że w przypadku chorób przewlekłych wielu pacjentów po 6-12 miesiącach zaczyna je samodzielnie odstawiać lub zażywać niesystematycznie, co niweczy cały proces leczenia — wyjaśnił pomysłodawca aplikacji LekRaport.

Przykładem mogą być osoby z nadciśnieniem tętniczym. Około 58 proc. z nich po roku przestaje przestrzegać wskazówek lekarza, co oznacza pogorszenie jakości i skrócenie długości życia (w przypadku chorób sercowo-naczyniowych ryzyko śmierci wzrasta o 30 proc.). Non-adherence to także ogromne koszty dla systemu opieki zdrowotnej.

— Każdego roku w całej Europie nieprawidłowe stosowanie leków kosztuje około 125 miliardów euro, a w Polsce sześć miliardów złotych. Na kwoty te składają się m.in. hospitalizacje, których można byłoby uniknąć czy powtarzające się zwolnienia lekarskie — powiedział Owczarek.

Międzynarodowe Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego, znając skalę zjawiska, ustanowiło 27 marca Dniem Adherence. W LekRaport natomiast jedna część wywiadu dotyczy właśnie tego obszaru. Farmaceuta może zapytać pacjenta, dlaczego nie przestrzega zaleceń (Zapomina? Pomija celowo, ponieważ czuje się lepiej? Pomija celowo, ponieważ źle toleruje dany lek?). Może też przeciwdziałać temu zjawisku, informując chorego o konsekwencjach czy proponując rozwiązania, dzięki którym pacjent zacznie stosować się do instrukcji przyjmowania medykamentów.

— To, że współpraca farmaceuty z pacjentem przynosi korzyści, to już wiemy, ale teraz za cel stawiamy sobie modyfikację systemu opieki zdrowotnej, w którym farmaceuta będzie odgrywał ważną rolę w dbaniu o zdrowie pacjentów — powiedział Owczarek.

Narzędzie LekRaport jest już dostępne dla wszystkich zainteresowanych farmaceutów oraz aptek. „Nie będziemy jednak na niej (aplikacji - PAP) zarabiać, opłata za użytkowanie wynika jedynie z konieczności utrzymania, obsługi i eksploatacji naszej infrastruktury, na której będą gromadzone zanonimizowane dane. Zanim farmaceuci zdecydują się skorzystać z narzędzia, będą mieli możliwość jego przetestowania” - powiedział Jakub Sojka, dyrektor Centrum Transferu Technologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, które wspiera komercyjne wprowadzenie aplikacji na rynek.

(PAP)