Spółka wydobywcza: odkryto największe w Europie złoża metali ziem rzadkich

W regionie Telemark, 150 km na południowy-zachód od Oslo, odkryto największe w Europie złoża metali ziem rzadkich - poinformowała w czwartek norweska spółka wydobywcza Rare Earth Norway (REN).

Według szacunków nowo odkryte na terenie gminy Nome złoża zawierają 8,78 mln ton metali ziem rzadkich, w tym neodym i tlenek prazeodymu. Pierwiastki te wykorzystywane są do produkcji baterii oraz turbin elektrowni wiatrowych, a także w przemyśle obronnym. Niemal monopolistami w ich dostarczaniu są obecnie Chiny.

Wielkość złoża potwierdził cytowany w komunikacie prasowym państwowy geolog regionu Telemark, Sven Dahlgren.

Prowadzące od trzech lat odwierty przedsiębiorstwo REN zadeklarowało, że jest w stanie rozpocząć wydobycie w 2030 roku i wówczas pokryć 10 proc. zapotrzebowania na metale ziem rzadkich, które wciąż rośnie. "Norweskie metale mogą okazać się dla Europy ważniejsze niż importowany z Norwegii gaz" - podkreślił szef firmy REN Alf Reistad.

W 2023 roku podobne złoże odkryto w Kirunie na północy Szwecji; wówczas określono je największym w Europie. Według Norwegów ich znalezisko jest większe. Szwedzkie odkrycie wywołało debatę, w jaki sposób przyspieszyć procedury skomplikowanych pozwoleń środowiskowych koniecznych do otwarcia nowej kopalni i przyczyniło się do powstania strategii UE w sprawie metali krytycznych.

Określenie metale ziem rzadkich obejmuje grupę 17 pierwiastków, w tym lantan, prazeodym, neodym oraz lutet.

Metale ziem rzadkich (REE, Rare Earth Elements) to grupa 17 pierwiastków chemicznych, które obejmują 15 lantanowców oraz skand i itr. Są to pierwiastki, które mają podobne właściwości chemiczne i występują w skorupie ziemskiej w stosunkowo niskich koncentracjach. Mimo swojej nazwy, metale ziem rzadkich nie są szczególnie rzadkie, ale ich wydobycie i przetwarzanie jest trudne i kosztowne, co czyni je wartościowymi.

Lista metali ziem rzadkich:
Skand (Sc)
Itr (Y)
Lantanowce:
Lantan (La)
Cer (Ce)
Prazeodym (Pr)
Neodym (Nd)
Promet (Pm)
Samary (Sm)
Europ (Eu)
Gadolinium (Gd)
Terb (Tb)
Dysproz (Dy)
Holmi (Ho)
Erb (Er)
Tul (Tm)
Iterb (Yb)
Lutet (Lu)

Właściwości:
Metale ziem rzadkich mają unikalne właściwości magnetyczne, luminescencyjne i katalityczne, które są wykorzystywane w różnych dziedzinach przemysłu. Mają wysoką zdolność do absorpcji i emisji światła oraz są zdolne do tworzenia silnych magnesów.

Elektronika: Stosowane w produkcji telefonów komórkowych, komputerów, telewizorów, dysków twardych oraz baterii.

Energetyka: Kluczowe w produkcji turbin wiatrowych oraz samochodów elektrycznych (silniki elektryczne, baterie).

Oświetlenie: Wykorzystywane w produkcji żarówek energooszczędnych oraz ekranów LED.

Przemysł lotniczy i kosmiczny: Używane w stopach metali do produkcji lekkich, ale wytrzymałych komponentów.

Przemysł motoryzacyjny: Magnesy z metali ziem rzadkich są wykorzystywane w silnikach hybrydowych i elektrycznych.

Największym producentem metali ziem rzadkich jest Chiny, które dostarczają około 80% światowej produkcji. Wydobycie tych metali wiąże się z wyzwaniami środowiskowymi, ponieważ procesy ekstrakcji i rafinacji są często szkodliwe dla środowiska.

Środowiskowe: Wydobycie i przetwarzanie metali ziem rzadkich może prowadzić do zanieczyszczenia gleby, wody i powietrza.

Geopolityczne: Dominacja Chin w produkcji metali ziem rzadkich stanowi wyzwanie dla innych krajów pod względem bezpieczeństwa dostaw.

Technologiczne: Rozwój bardziej efektywnych i ekologicznych metod wydobycia oraz recyklingu tych metali jest kluczowy dla zrównoważonego rozwoju.

Metale ziem rzadkich są nieodzownym elementem współczesnej technologii, a ich znaczenie będzie rosło wraz z rozwojem nowoczesnych technologii i zielonej energii.